กลุ่มงานวินัยและนิติการเป็นหน่วยงานให้บริการด้านกฎหมาย ซึ่งแรกเริ่มจัดตั้งในฐานะเป็นหน่วยงานหนึ่งของ“แผนกการเจ้าหน้าที่”กองกลาง สำนักงานอธิการบดี เรียกว่า“งานวินัยและนิติการ”มีภาระหน้าที่ในการร่างและตรวจสอบระเบียบ/ข้อบังคับของสถาบัน ร่างและตรวจสอบสัญญาต่างๆ ที่สถาบันได้ทำนิติกรรมกับบุคคลภายนอก ร่างหนังสือโต้ตอบข้อหารือหน่วยงานภายนอก/ภายในสถาบันให้คำปรึกษาด้านกฎหมาย ระเบียบ/ข้อบังคับของทางราชการ ติดต่อประสานงานและดำเนินการร่วมกับเจ้าหน้าที่ในกระบวนการยุติธรรม ดำเนินการเกี่ยวกับการออกจากราชการกรณีผิดสัญญาลาศึกษา ฝึกอบรม และชดใช้ทุน และปฏิบัติงานอื่นตามที่ได้รับมอบหมาย

                   ในปี พ.ศ.2531 สำนักงานอธิการบดีได้ปรับปรุงโครงสร้างการบริหารโดยได้ดำเนินการแบ่งส่วนราชการใหม่ และได้เปลี่ยนชื่อ “แผนกการเจ้าหน้าที่” เป็น  “ฝ่ายการเจ้าหน้าที่” แต่ยังเป็นหน่วยงานภายในกองกลาง สำนักงานอธิการบดี  โดยมีงานวินัยและนิติการเป็นหน่วยงานภายในของฝ่ายการเจ้าหน้าที่เช่นเดิม  ต่อมาในปี พ.ศ.2539  สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ได้แยก“ฝ่ายการเจ้าหน้าที่”ออกจากกองกลาง  และให้มีฐานะเป็นหน่วยงานภายในสังกัดสำนักงานอธิการบดี  โดยมีรองอธิการบดีฝ่ายบริหารเป็นผู้มีอำนาจกำกับดูแล  และงานวินัยและนิติการยังเป็นหน่วยงานภายในของฝ่ายการเจ้าหน้าที่

                   เนื่องจากภาระงานด้านบริหารงานบุคคลมีปริมาณเพิ่มมากขึ้น ยุ่งยากและซับซ้อน  อีกทั้งกฎหมาย  ระเบียบ หลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติต่างๆ  ที่มีผลใช้บังคับกับบุคลากรแต่ละประเภท มีทั้งที่สามารถใช้บังคับร่วมกันได้และที่ต้องแยกใช้เป็นการเฉพาะ  สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์จึงเห็นสมควรปรับปรุงโครงสร้างของ“ฝ่ายการเจ้าหน้าที่”ที่มีบุคลากรจำนวนจำกัดให้สามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีคุณภาพและเหมาะสมกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป  โดยมีประกาศสภาสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ ลงวันที่ 30 พฤษภาคม 2546 เรื่อง การแบ่งส่วนราชการในสำนักงานอธิการบดี  ยกฐานะ “ฝ่ายการเจ้าหน้าที่”ให้เป็น“ส่วนการเจ้าหน้าที่”ที่เป็นส่วนราชการที่มีฐานะเทียบเท่ากอง  โดยงานวินัยและนิติการยังเป็นหน่วยงานภายในส่วนการเจ้าหน้าที่  และกำหนดภาระหน้าที่ให้ชัดเจนขึ้น ดังนี้

 งานวินัยและนิติการ

                   1.หน่วยวินัย

                             1.1 ดำเนินการทางวินัย

                             1.2 อุทธรณ์และร้องทุกข์

                             1.3 ดำเนินคดีกรณีข้าราชการผิดสัญญาลาศึกษา

                             1.4 ประสานงานเพื่อดำเนินคดีแพ่งและอาญา

                             1.5 ประสานงานเพื่อบังคับคดี

                             1.6 ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่

                   2.หน่วยนิติการ

                             2.1 ร่างและพิจารณาตรวจร่างกฎหมาย กฏ ระเบียบ ข้อบังคับ

                             2.2 พิจารณาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมาย

                             2.3 นิติกรรมสัญญา

                   ในปี พ.ศ.2550 สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ได้มีโครงการวิเคราะห์ภาระหน้าที่และโครงสร้างของส่วนการเจ้าหน้าที่  และได้จัดแบ่งกลุ่มงานภายในส่วนการเจ้าหน้าที่ขึ้นใหม่ พร้อมกับแยก“งานวินัยและนิติการ”ออกจากส่วนการเจ้าหน้าที่ โดยมีประกาศสภาสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์   ลงวันที่ ๒๓ มกราคม ๒๕๕๐ เรื่อง การแบ่งส่วนราชการในสำนักงานอธิการบดี  กำหนดให้กลุ่มงานวินัยและนิติการ เป็นส่วนราชการในสำนักงานอธิการบดี อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของรองอธิการบดีฝ่ายบริหาร

                   ในปี พ.ศ.2551 สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์มีนโยบายในการปรับเปลี่ยนการแบ่งส่วนราชการภายในสำนักงานอธิการบดีเพื่อพัฒนาประสิทธิภาพการบริหารงาน และความเชี่ยวชาญเฉพาะในการปฏิบัติงาน จึงได้กำหนดให้จัดตั้งกองงานผู้บริหาร เป็นส่วนราชการใหม่ในสำนักงานอธิการบดี โดยประกาศสภาสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ ลงวันที่ 1 กันยายน 2551 เรื่อง การแบ่งส่วนราชการในสำนักงานอธิการบดี สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ ได้กำหนดให้“กลุ่มงานวินัยและนิติการ”เป็นกลุ่มงานภายในกองงานผู้บริหาร และได้ปฏิบัติงานมาจนถึงปัจจุบัน